Nâng mức bồi thường khoản tiền bù đắp tổn thất về tinh thần do tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm bị xâm phạm

Trong những năm qua, tình hình kinh tế xã hội nước ta có những bước phát triển vượt bậc, đời sống kinh tế, tinh thần của người dân ngày càng  nâng cao. Tuy nhiên, theo quan điểm của tôi, đã có những quy định của pháp luật chưa theo kịp thực tiễn mà cần phải điều chỉnh kịp thời, đảm bảo quyền lợi của người dân khi lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm. Trong phạm vi bài viết này, tôi chỉ kiến nghị nâng cao mức bồi thường khoản tiền bù đắp tổn thất về tinh thần khi các đương sự không thoả thuận được theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP ngày 08-7-2006 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, hướng dẫn một số quy định của Bộ luật dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Theo hướng dẫn tại Nghị quyết nói trên, khi quyết định bồi thường khoản tiền bù đắp tổn thất về tinh thần, nếu các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định (theo mức lương tối thiểu hiện nay là 830.000đ/tháng) như sau:

- Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm: tối đa không quá 60 tháng lương tối thiểu = 49.800.000đ.

- Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm: tối đa không quá 30 tháng lương tối thiểu = 24.900.000đ.

- Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm: tối đa không quá 10 tháng lương tối thiểu = 8.300.000đ.

Loại trừ các trường hợp bồi thường ở các vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, người gây thiệt hại không có khả năng bồi thường thì chúng ta nhận thấy rằng, mức bồi thường trên là quá thấp, có thể chưa bù đắp được một phần tổn thất về tinh thần cho người bị xâm phạm, chưa có tác dụng phòng chống, giáo dục, răn đe tội phạm, ví dụ:

- Gia đình chỉ có 1 người con duy nhất, khi tính mạng bị xâm phạm, mức bồi thường chỉ không quá 49.800.000đ.

- Đối với các nghệ sỹ và một số người khi bị xâm phạm về sức khoẻ (bị cụt tay, mù mắt..) thì không thể tiếp tục nghề nghiệp của mình.. thì mức bồi thường khoản này cũng không quá 24.900.000đ. Trong khi đó, tổn thất tinh thần của họ là rất lớn, không thể nào tính toán được (không tính khoản thiệt hại do thu nhập bị giảm sút).

- Một bị hại bị xâm phạm cả về tính mạng và danh dự, nhân phẩm. Đa số Toà án chỉ buộc bồi thường khoản bù đắp tổn thất về tinh thần ở mức 60 tháng lương tối thiểu, không xem xét khoản tổn thất về tính mạng riêng, tổn thất về danh dự nhân phẩm riêng...

Với ý nghĩa chỉ bù đắp một phần tổn thất về tinh thần cho người bị xâm phạm nên việc quy định mức bồi thường chỉ mang ý nghĩa tương đối. Tuy nhiên, với sự phát triển của kinh tế xã hội, ý nghĩa cuộc sống tinh thần ngày càng được chú trọng, nâng cao nên khoản bồi thường này phải được xem xét ở mức hợp lý, đảm bảo được quyền lợi của người xâm phạm, còn mức tăng cụ thể là do nhà làm luật ấn định ở thời điểm quyết định.

Nguồn: Trịnh Ninh Bình - Toà phúc thẩm tại Đà Nẵng